Fay Atlamalı Tetikleyen Zincirleme Deprem Örneği
Türkiye üzerinde Akdeniz fayı ucunda bulunan Doğu anadolu Fay Hattında Kırılma sonucu 06/02/2023 tarihinde saat 04:17 de Nurdağ'ında 7.80 şiddetinde Deprem oluştu , Bu deprem tetikleyici etkisiyle 7.77 şiddetinde aynı tarihte 13:24 te Ekinözü'nde deprem oluşturdu.
Depremde Hayatını kaybedenlere Allahtan Rahmet ,yakınlarına başsağlığı,yaralananlara acil şifalar dilerim.Şu anda yapmanız gerekenleri madde olarak sıralamak isterim.
1-Öncelikle yıkılan yapılarda müdahele varsa yapı üzerine çıkmadan yardımcı olmalısınız veya kurtarma ekiplerinin görevlendirmesi ile çalışmaya başlayabilirsiniz.Bu bölgede gereksiz cep telefonu kullanmayınız,gürültü yapmayınız.
2-Az Hasarlı yapılardan uzak durunuz , her an bu yapılar yıkılabilir.
3-Hasarsız görülen yapılar kontrol edilmeden kullanılmamalıdır.Kolonlarda yarılma olabilir ve her artçı sarsıntıda bu açılabilir ve en sonunda kolon patlar yapı çöker ve yıkılır.Bu çatlaklar kolonun görülmeyen kısımlarında da olabilir.Duvara gömülüdür , siz duvar çatlağı olduğunu düşünür ve önemsemezsiniz ancak bunu inşaat mühendisinin kontrol etmesi gerekir.
4-Deprem esnasında sağlam bir bina içerisindeyseniz , yapı içerisinden seler duyarsınız bu sesler beton içerisindeki demir ve betonun lineer elastik gerilme sesidir.Bu sesler yüzünden yapının sağlam olmadığı düşünülemez.
Bu depremlerle ilgili değerlendirmem
Fotoğraflardan gördüğüm kadarıyla ilk olarak söyleyebileceğim şey yapılardaki hasarın sebebi düşük beton kalitesi ve nervürsüz demir kullanımıdır.Bazı yıkılan binalarda nervürlü demir kullanılmış ancak sulandırılmış beton kullanılmıştır.*Riskli Fay hattı üzerinde yüksek katlı binalar inşa eden , üstelik zemin raporu vs olmadan düşük kalitede inşaat yapanlara bunu ne amaçla yaptığını sormak lazım.Ancak işi kitabına uygun yapan ve yinede binası yıkılan müteahhitleri ayrı tutmak gerekir.Ülkelerin deprem etkilerinden korunmanın yollarından biri zemin planlaması yapmaktır , Tüm arazilerin zemin etüdleri ve fay hatları ile olan mesafeleri değerlendirilerek arsaların imar durumu belirlenmelidir.Yapılacak binanın kat sayısı ve kullanılacak malzemeler dahil bölge belediyelerince belirlenmelidir.Bu bahsettiğim ABD California eyaletinde halihazırda uygulanmaktadır.
*Bazı kalıpçılar zamandan tasaruf yapmak ve imalatı hızlı üretmek için malesef Beton Santrallerinden sıvılaştırılmış beton ister.Burda müteahiddin bir kazancı yada haberi yoktur.Sıvılaştırılmış beton kullanarak vibrasyon işlemi ile çok uğraşmaz dolayısı ile işçilik ve zamandan tasaruf eder
Yeraltı Kaynaklarına ulaşmak için açılan kuyular,yeraltı sul
Fayların Hareketlenmesinde insan etkisi
İnsanoğlunun yaptığı etkiler fayları hareketlendirir mi ?
ingilizce olarak makale için aşağıdaki kutucuğu tıklayınız.
Hakkımda
Deneyimler
1991 Yılında Yıldız Üniversitesi İnşaat Müh.Bölümünden mezun oldum.Sırasıyla Yüksel,Nurol,Albin,Transdata,Tanmar,ATS gibi i ulusal ve çok uluslu firmalarda görev aldım.Depreme dayanıklı yapı ve deprem konusunda çok araştırma yaptım.ABD California eyaletinde , San Andreas fayı ve oluşabilecek deprem etkileri ile ilgili bizzat çalışmalarda bulundum.
Site İçeriği
Yapının depreme dayanıklığını anlamak için ve depreme dayanıklı bir yapı için bilmeniz gerekenler.
1- 8 lik bir çiviyi kolonunuza çakmaya çalışın , rahat olarak çivi kolona giriyorsa , bina depreme dayanıklı değildir.
2-Kolon,kiriş veya döşemede çatlak patlak varsa,hatta bunların altında demir paslanmışsa bina depreme dayanıklı değildir.Beton, içerisinde organik madde olmayan kum veya çakıllardan (Agrega) üretilmelidir.Beton demiri kapladığı zaman demirin oksijen almaması gerekir.Eğer demir oksijen alırsa demir çürür.Ve çürüyen demir betonu döker veya çatlatır,demir özelliğini yitirir , binanızın kolon yada kirişleri artık her an çökebilir. Dere kenarından,deniz kenarından alınan ve beton yapımında kullanılan kumların içinde organik maddeler vardır,organik maddeler su taşırlar, dolayısıyla demiri çürütürler.Bu nedenle yapınızın beton imalatının taş ve kum ocaklarından organik madde içermeyen alanlardan alınarak hazırlandığını takip etmelisiniz.Bunu yapamıyorsanız sorgulayınız ve numune alarak test ettireceğinizi söyleyerek doğru beton üretimine yönlendirme yapabilirsiniz.
3-5 kattan yüksek bir yapı ise ve bodrum katı yoksa ,binaanın projesini inceletin,temel derinliği ve bağ kirişlerinin donatı hesabı incelenmeli ,bu tarz binalar risklidir.Genelde 20 yıldan eski ise ve içerisinde duvar tadilatı yapılmışsa bu şekildeki bordumsuz bina depreme dayanıksızdır. Deprem risk analizi sağlam bile çıksa 1.kat duvarlarının taşıyıcı tuğla ile örülmesi daha sağlıklı olacaktır.
4-Giriş katında dükkanlar bulunan binalar , projesinde perde duvarlar yoksa depreme dayanıklı değildir.
5-Dere kenarı,sazlık,kurutulmuş bataklık,deniz seviyesinde bulunan binalar depreme dayanıklı değildir,bu binalar doğru donatılarla bile yapılsa şiddetli depremlerde zemin yüzünden yan yatabilir ve yıkılabilir.Bu tip yerlerde Forekazık kullanılarak inşaat yapılır.
6-Karma betonla (kum ve çimento karıştırılarak işçi tarafından üretilen beton) yapılmış ve nervürsüz demir kullanılmış binalar depreme dayanıklı değildir. Bu tarz bir binanız varsa mutlaka taşıyıcı tuğla ile duvarlarınızı tamamlamalısınız.
7-Radye Temeli olan binalar yere güçlü bağlandığından temel ve kolon bağlantıları sağlam olduğundan depreme diğer temel tiplerine göre daha dayanıklıdır.Güvenlidir.Ancak aynı hassasiyet diğer katlarda projeye uygun olarak gösterilmişse bu geçerlidir.
8-Zemin mekaniğine göre zemin etüdü yapılmamış arazide yapılan yapılar,proje uygulanırken başında inşaat mühendisi şantiye şefi bulunmayan yapılar,yapı denetim firması tarafından fiziksel olarak denetlenmeyen yapılar ,hazır beton kullanılmayan ve hatta fiyatı yüzünden inşaata uzak bir yerden hazır beton alarak içine geciktirici katılan betonlar dahil bu tarz yapılan binalar depreme dayanıklı değildir.
9- Her türlü proje çiziminde,yapı üretiminde, şantiyede,denetimlerde mutlaka İnşaat Mühendisi olmalıdır.İnşaat mühendisinin projeyi,inşaatı ve değişiklikleri her safhada incelemesi,denetlemesi ve onaylaması gerekir.
Hazır beton fakat Hangi Beton olmalı
1-Beton , hazır betonda olsa çeşitleri vardır.Mesela Grobeton genellikle, temel betonu öncesinde, temeli zeminden ayırarak korumak ve temel betonarme uygulaması için düzgün bir yüzey oluşturmak amacıyla uygulanır. - 10 cm olmalı ve C16/20 300doz olmalı.
2-Bina inşaatlarında C30 Hazır Beton kullanılmalıdır , mümkünse en yakın santralden temin edilmelidir. İnşaat mühendisinin Mixerin santralden saat kaçta çıktığı ve şantiyeye kaç dk da geldiğini kontrol etmeli , priz süresini geçip geçmediğini kotrol etmelidir.Veya diğer bir şekilde önceden anlaşarak şantiyeye nakliye süresini hesaplamalı ve priz kimyasal katkısını ona göre hesaplatmalı ve mixere koydurmalıdır.İnşaat mühendisi beton dökülmeden önce kalıpları incelemeli sağlamlığını ve doğruluğunu kontrol etmeli, beton dökülürken bizzat başında bulunması gerekir.Dökülen betonunn titreşimle homojen olarak yayılmasını kontrol etmelidir.C30 beton için genelde çok sıcaklarda dökmek iyi değildir , Aşırı sıcak ve soğuklarda standart olarak C30 betonu dökülmemelidir,yüksek dereceler için santral ile görüşülüp gerekli katkıların koyulması gerekir.Burda şunu söylemek istiyorum , ne yazık ki ülkemzide bu beton priz katkılarını doğru veya ayarında kullanan santral çok az , bu nedenle santralin mutlaka TSE Belgesi, G uygunluk belgesi, Ürün uygunluk belgesi, Fabrika üretin kontrolü uygunluk belgelerinin olması gerekir.Bu belgelerin süresinin geçmemiş olması ve güncel olması gerekir.Bu çok önemlidir.Ayrıca belgenin numarasını mutlaka uygunluk kuruluşundan teyid ediniz.
3-Demirler satın alınırken kapalı depolardan alınmalıdır.Üzeri paslanmış demir almayınız ve demiri gerektiği kadar inşaat alanına koyunuz , etriyeleri mutlaka tel ile bağlayınız.Kolon ve kiriş bağlantılarında , etriye yi kuvvetli şekilde kullanmak (5cm de bir olacak şekilde) gerekir.
4-Deprem bir yer sarsıntısıdır , yer sarsıntıları başka sebeplerleden dolayı da olabilir.Doğal afetler veya insani afetler sonucunda olabilecek yer sarsıntıları da deprem etkisi yapabilr. Yapı bu sarsıntıları yatay olarak hissedecektir ve makas yerleri zorlanacaktır.Bu makas yerleri kolon kiriş bağlantılarıdır.Temel kolon bağlantılarıdır.Radye temel kullanıldığı zaman deprem etkisi temelde çözümlenir ancak kolon kiriş makası sağlam olmalıdır.Bunun için iki taşıyıcının birleşme noktalarında güçlü etriye bağlantıları gerekir.
5-Fore kazık kullanılarak zemini çürük olan arazilerde , denizde , gölde ve bataklıkta bina yapılabilir.Fore kazık pahallı bir temel cinsidir.Bu nedenle normal arazida kullanılması ekonomik olmaz , ancak çok lüks konutlarda fore kazık kullanılmaktadır.Radye temel etkisini bozuk zeminde oluşturur.
6-yüksek yapılarda Kolon altı raylı sistem kullanmak depremin yapıya etkisini büyük ölçüde azaltır ,
Eviniz depreme dayanıklı değilse veya durumunu bilmediğiniz bir mülk satın aldıysanız
1-Öncelikler yaşadığınız binanın güvenli olup olmadığını öğrenmeniz gerekiyor . Bunun için deprem testi yapan bir firma ile anlaşmalısınız.Firmanın inşaat mühendisi ile birlikte yapınıza gelerek karot ile numune almasını sağlamalısınız.Numune alınan yeri epoksi ve donatı ile yeniden tamir edilmesini sağlamalısınız.
2-Numune sonucunda depreme dayanıksız çıkarsa , binayı derhal boşaltınız.
3-Test sonucunda zayıf bir bina olduğunu öğrendiyseniz binayı güçlendirmek için bir proje çizdirmeniz gerekir.Bu projelerde genelde çelik konstrüksiyon ile güçlendirme yapılır.Ancak uygulamada yine başında inşaat mühendisi bulunmalı ve denetlenmelidir.
ABD de deprem önlemleri
ABD de California eyaletinde bir arsa satın aldığınız zaman bu arsanın deprem raporu size verilir.Projeyi verdiğiniz inşaat firması ilgili belediye tarafından sürekli olarak denetlenen ve mühendislerden oluşan bir firmadır.Size o arazi üzerinde en şiddetli depremde dahi can kaybı oluşmayacak şekilde bir proje hazırlar.Bu proje deprem verilerine göre bina maliyetlerini 2 kata kadar etkileyebilir.Ancak başka bir seçenek yoktur.Kendiniz bir çivi bile çakamazsınız.Dolayısı ile 6.6 şiddetindeki depremler Californiada çok sık olur ve günlük yaşamı etkilemez.
Califronia'da Arsa almak şimdi çok kolay.
Yatırımınızı ABD de yapmak , ileride bu arsa üzerinde bir ev sahibi olmak istiyorsanız.ABD ye gitmeden sizi arsa sahibi yapıyoruz.Bu imkanımız sadece California eyaleti için geçerlidir.Detaylı bilgi için arayınız. +905078905546
ATS
Transdata - Başak çıkmazı sokak No:4 Küçük Çamlıca Üsküdar İstanbul
Sismik Veri Merkezleri